Η Έρευνα στην Ελλάδα

Το συγκεκριμένο blog έχει επανειλημμένα ζητήσει την μεγαλύτερη ενεργοποίηση των ελληνικών ερευνητικών κέντρων και (όταν δεν τελούν υπό κατάληψη) των πανεπιστημίων σε θέματα ενέργειας και τη μεγαλύτερη συνεργασία με ελληνικές και ξένες εταιρείες.

Πρόσφατα το Υπουργείο Ανάπτυξης ανακοίνωσε την "αναδιάταξη του ελληνικού ερευνητικού ιστού της χώρας" που περιλαμβάνει την κατάργηση ερευνητικών κέντρων και ενσωμάτωση κάποιων ινστιτούτων σε άλλα κέντρα καθώς και τη μεταφορά άλλων ινστιτούτων.

Ως συνήθως όλα γίνονται με απίστευτη προχειρότητα και χωρίς ουσιαστική μελέτη ενώ η επόμενη αξιολόγηση των ινστιτούτων θα γινόταν τον Αύγουστο έτσι και αλλιώς και οι απόφάσεις θα μπορούσαν να ληφθούν τότε. Επειδή το blog αυτό έχει πολύ ισχυρούς δεσμούς με το χώρο της έρευνας θα σχολιάσω μόνο μερικά από τα οξύμωρα της "αναδιάταξης".

1. Το ΥΠΑΝ δημιουργεί "μονοθεματικά" ερευνητικά κέντρα στην Αθήνα ενώ σε αυτά της επαρχίας ενισχύεται η διεπιστημονική συνύπαρξη εντελώς διαφορετικών επιστημονικών πεδίων.
2. Δεν διαφαίνεται συγκεκριμένο κέρδος από την "αναδιάταξη". Καταργούνται πολλές άμισθες θέσεις και λίγες έμμισθες.
3. Δεν θίγονται τα νέα ινστιτούτα (μαιμού?) που δημιουργήθηκαν εσχάτως στην Θράκη που όλως τυχαίως είναι ο τόπος που δίδασκε ο ΓΓΕΤ κος Τσαλίδης. Αντίθετα ενισχύονται καθώς θα ανήκουν πλέον στο πολύ επιτυχημένο ΕΚΕΤΑ (Θεσσαλονίκη) που θα περιλαμβάνει από ινστιτούτα πληροφορικής και χημικής μηχανικής ως το ινστιτούτο ΕΥ ΖΗΝ (όχι δεν κάνω πλάκα, έχει θεσμοθετηθεί με απόφαση του Συμβουλίου Έρευνας) με αντικείμενα εντελώς άσχετα μεταξύ τους.
4. Στο χώρο της Ενέργειας δίνεται έμφαση στο ρόλο του ΚΑΠΕ αγνοώντας πολύ σημαντικά επιτεύγματα άλλων ινστιτούτων.

Είναι αλήθεια πως σε μερικά παλιά ερευνητικά κέντρα (Δημόκριτος, ΕΙΕ, ΕΚΚΕ και άλλα μικρότερα) υπάρχουν δεκάδες μονιμοποιημένοι αργόσχολοι. Η μεταρρύθμιση όμως δεν θίγει αυτούς αλλά τους δραστήριους ερευνητές που τους αποπροσανατολίζει χωρίς λόγο. Ναι στην κατάργηση ινστιτούτων χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο αλλά μόνο μετά από αξιολόγηση που θα περιλαμβάνει τα εξής:
1. Επιστημονικές δημοσιεύσεις
2. Εξεύρεση χρηματοδότησης
3. Σύνδεση με την Ελληνική Βιομηχανία
4. Σύνδεση με την Ευρωπαϊκή Βιομηχανία
5. Σύνδεση με την ελληνική κοινωνία.

Όσοι ερευνητές και ινστιτούτα δεν πληρούν τις προϋποθέσεις (που θα ισχύσουν για όλους) να αναγκάζονται να βελτιωθούν για να μην καταργηθούν μετά από κάποιο διάστημα.

Τα τρία μεγαλύτερα ερευνητικά κέντρα της χώρας, το ΕΙΕ, το ΕΚΚΕ και ο «Δημόκριτος» βρίσκονται πλέον σε ανοικτή σύγκρουση με τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας. Δυστυχώς οι προσωπικές επιδιώξεις και σκοπιμότητες, η συνδικαλιστική διάθεση κάποιων και η ανικανότητα του ελληνικού δημοσίου δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για μια πραγματική αναδιαμόρφωση του ερευνητικού χώρου. Τώρα οι ερευνητές κλείνουν δρόμους (!!!) και διαδηλώνουν. Είναι κρίμα γιατί μόνο μέσα από την έρευνα μπορεί μια χώρα να προχωρήσει και να λύσει πραγματικά προβλήματα ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο πως η υπολειτουργία ελληνικών ερευνητικών κέντρων στο παρελθόν έχει οδηγήσει στην ανυπαρξία ελληνικής βιομηχανίας.

Θα κλείσω με τα λόγια ενός μεγάλου έλληνα επιστήμονα 94 χρόνια πριν:
“Αν έρθω στην Ελλάδα φοβάμαι ότι θα χαθώ. Ο Αμερικάνος ή ο Ευρωπαίος όταν του πω ότι είμαι επιστήμων και δεν κάμνω τίποτα άλλο από το να ερευνώ, με θεωρεί όχι μόνο ως χρήσιμο στοιχείο αλλά ως κάτι ανώτερο από τους κοινούς ανθρώπους. Ο Έλλην με θεωρεί απεναντίας ως ένα άχρηστο ον, και όχι μόνο άχρηστον αλλά και επικίνδυνον. Αυτή είναι η εικόνα ενός κράτους σάπιου, ανίκανου να δημιουργήσει κάτι τι και να συνεισφέρει στη γενική πρόοδο της ανθρωπότητας. Όλα ξένα, όλα κλεμμένα, όλα κατά μίμησιν. Δεν είναι ντροπή;”
Γ. Παπανικολάου (1915)